του Άκη Γαβριηλίδη

Στο «Μερικοί το προτιμούν καυτό» του Μπίλλυ Ουάιλντερ, στην σεκάνς όπου συνεδριάζουν οι Ιταλοαμερικανοί μαφιόζοι μεταμφιεσμένοι σε … «Φίλους της ιταλικής όπερας», ο αρχινονός απευθύνεται επιτιμητικά στον «Σπατς» Koλόμπο, επισημαίνοντάς του ότι άφησε δύο μάρτυρες της σφαγής του Αγίου Βαλεντίνου να ξεφύγουν ζωντανοί, πράγμα που «δεν είναι καλό για τις δημόσιες σχέσεις» της οργάνωσης. Αυτός, ψιλοενοχλημένος, απαντά: «Μην ανησυχείς γι’ αυτούς τους δύο, πες ότι είναι κιόλας νεκροί. Μόλις σήμερα το πρωί παραλίγο να τους έπιανα». Και ο «Μικρός Βοναπάρτης» του απαντά: «Δηλαδή, θες να πεις ότι τους άφησες να ξεφύγουν δυο φορές;».

Oι πρόσφατοι λεονταρισμοί του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη Μιχάλη Χρυσοχοΐδη ότι «ξανανοίγει τον φάκελο ΜΑΡΦΙΝ», που πλημμύρισαν τις τελευταίες μέρες τα μέσα ενημέρωσης και δικτύωσης, παρουσιάζουν ορισμένα κοινά με την ανωτέρω λεκτική

πρακτική. Πέραν του ότι και αυτές έχουνε σχέση με μία επέτειο, επί της ουσίας αποτελούν μάλλον ομολογία αποτυχίας παρά επίδειξη δύναμης, όπως θα ήθελε ο ομιλών.

Αν κανείς διαβάσει το κείμενο των σχετικών δημοσιευμάτων, και όχι μόνο τον τίτλο, διαπιστώνει ότι και αυτή η δεύτερη πρακτική είναι μία κενή δήλωση προθέσεων, χωρίς μέχρι στιγμής κάποιο περιεχόμενο. Ενώ για την κατηγορία αυτή έχουν δικαστεί και αθωωθεί δύο άτομα, πουθενά δεν αναφέρεται ότι έχει προκύψει κάποιο νέο στοιχείο εις βάρος είτε αυτών, είτε άλλων ατόμων –αντιθέτως, αναφέρεται ρητά το αντίθετο[1]. Το μόνο που αναφέρεται είναι ότι δόθηκε εντολή σε δύο αστυνομικούς να ξαναψάξουν τα ήδη υπάρχοντα στοιχεία. Τα υποτιθέμενα «ρεπορτάζ» είναι γραμμένα σε χρόνο μέλλοντα, αν όχι σε υποθετικό λόγο[2], και δεν περιέχουν παρά κοινοτοπίες και ταυτολογίες[3].

Όλο αυτό είναι αμφίβολο αν μπορεί καν να χαρακτηριστεί «ξανάνοιγμα της υπόθεσης», τόσο από τυπική όσο και από ουσιαστική άποψη.

Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Εάν κάποιος υπουργός είχε απλώς κάνει κενές περιεχομένου δηλώσεις, δεν θα άξιζε τον κόπο να ασχοληθούμε μ’ αυτό, συμβαίνει κάθε μέρα. Το ζήτημα είναι ότι εν προκειμένω, δηλαδή σε αστυνομικές επιχειρήσεις, η απλή ανακοίνωση ότι κάποιος σκοπεύει να αναζητήσει τον δράστη είναι όχι απλώς ανώφελη για την επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα της έρευνας, αλλά ξεκάθαρα βλαπτική. Διότι το μόνο άμεσο αποτέλεσμά της είναι ότι ειδοποιεί τους τυχόν δράστες ή υπόπτους να φυλάγονται καλύτερα[4]! Ενώ αυτοί, με τα μέχρι τότε δεδομένα, θα είχαν εφησυχάσει και ίσως αυτό τους οδηγούσε να κάνουν κάποιο λάθος που να διευκόλυνε περισσότερο τη διαλεύκανση της υπόθεσης.

Oι πανηγυρικές ανακοινώσεις λοιπόν ότι «δόθηκαν εντολές» και ότι «θα διερευνηθούν ξανά τα ίδια στοιχεία» φαίνεται ότι θα αποτελέσουν ένα μεγαλοπρεπές αυτογκόλ. Αυτό, βέβαια, εφόσον λάβουμε ως δεδομένο ότι σκοπός τους ήταν η διαλεύκανση της υπόθεσης και η τιμωρία των ενόχων. Το πράγμα έχει άλλως εάν υποθέσουμε ότι ο πρώτιστος σκοπός του κ. Χρυσοχοΐδη δεν ήταν να καταπολεμήσει το έγκλημα, αλλά απλώς να δείξει στο ακροατήριό του ότι εργάζεται σκληρά για να καταπολεμήσει το έγκλημα –ιδίως ένα ακροατήριο που τελευταία είναι παρασυρμένο από τη γοητεία, περισσότερο μητρική παρά πατρική, άλλων υπουργών, οι οποίοι έχουν αρμοδιότητα την προστασία της ζωής των πολιτών από άλλους κινδύνους, όχι από το έγκλημα.

Φυσικά αυτό δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να γίνουν πραγματικές ενέργειες και κάποιοι να ταλαιπωρηθούν πραγματικά –όχι απαραίτητα οι πραγματικοί ένοχοι. Διότι όταν κάποιος κάνει τέτοιες δηλώσεις δεν θέλει να γελοιοποιηθεί και συνήθως ψάχνει να βρει κάποιους αποδιοπομπαίους τράγους να ξεσπάσει και για να δείξει ότι δεν μιλούσε στο βρόντο.

[1] «Ανώτατη πηγή του υπ. Προστασίας του Πολίτη μιλώντας στο iefimerida.gr αποκαλύπτει: ‘Υπήρξαν στην πορεία στοιχεία σημαντικά, αλλά όχι αρκετά, τα οποία πρέπει να εμπλουτιστούν με μια σοβαρή προσπάθεια που θα καταβληθεί, για να ξαναπάρει η υπόθεση την δικαστική οδό’» («Ανοίγει ξανά η υπόθεση Marfin -Με εντολή Χρυσοχοΐδη, εξετάζονται σημαντικά στοιχεία» · οι υπογραμμίσεις δικές μου).

[2] «ο (…) Μιχάλης Χρυσοχοΐδης έχει δώσει εντολή προ καιρού σε ‘αφοσιωμένους αξιωματικούς’ να ψάξουν ξανά την υπόθεση, να εξεταστούν εκ νέου στοιχεία, βίντεο, φωτογραφίες, να εντοπίσουν τυχόν κενά και παραλείψεις κατά την έρευνα, προκειμένου να πάρει ξανά τον δρόμο της Δικαιοσύνης. (…)

Παρότι η υπόθεση έχει τελεσιδικήσει δικαστικά, οι αστυνομικοί θα αναζητήσουν νέα στοιχεία, τα οποία θα πρέπει να είναι ικανά προκειμένου να απαγγελθούν τόσο σοβαρές κατηγορίες σε βάρος συγκεκριμένων προσώπων. Σημειώνεται πως όλοι οι αξιωματικοί της Αστυνομίας που είχαν ασχοληθεί με την υπόθεση το 2010, σήμερα είναι συνταξιούχοι…» (ό.π.). Έχω την εντύπωση ότι διατυπώσεις όπως αυτές σχεδόν σκοπίμως υπονομεύουν και γελοιοποιούν την πρόθεση που ανακοινώνεται στον τίτλο.

[3] Π.χ.: «Τα όσα προηγήθηκαν της στιγμής που οι δολοφόνοι άρχισαν να πετούν τις μολότοφ στους εγκλωβισμένους υπαλλήλους της τράπεζας, αλλά και τα όσα ακολούθησαν αμέσως μετά αποτελούν για την μικρή κλειστή ομάδα των αστυνομικών το πιο κομβικό σημείο στη νέα έρευνα» (!). Αυτό όμως δεν μας μαθαίνει κάτι περισσότερο απ’ ό,τι αν λέγαμε ότι ο ήλιος ανατέλλει από την ανατολή.

[4] Αυτό ακριβώς συμβαίνει και στην ταινία, όπου οι δύο ύποπτοι (Τζακ Λέμμον/ Τόνυ Κέρτις), οι οποίοι ακούν τη συνδιάλεξη κρυμμένοι μέσα στο δωμάτιο, κοιτάζονται για μια στιγμή και αναφωνούν αμέσως «Let’s get out of here».