του Άκη Γαβριηλίδη

Στον όγδοο χρόνο της κρίσης, η δεξιά σκέψη στην Ελλάδα εξακολουθεί να μην έχει καταλάβει το κακό που της έχει πέσει στο κεφάλι από την περίοδο των Αγανακτισμένων και μετά· οι ιδεολόγοι της, αντί να προσπαθήσουν να βάλουν λίγο το κεφάλι τους να σκεφτεί, επιμένουν να το βαράνε στον τοίχο, ή να μαστιγώνουν τη θάλασσα που είναι ταραγμένη, ρίχνοντας το φταίξιμο στο λαό επειδή εκείνος δεν τους καταλαβαίνει.

Αυτό συνάγεται με ευχέρεια, για πολλοστή φορά, από όσα κατατέθηκαν στο «Φόρουμ των Δελφών», αλλά και από όσα γράφηκαν με σκοπό να τα παρουσιάσουν, να τα προπαγανδίσουν και να τα εκλαϊκεύσουν. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα το φτηνό και αφελές άρθρο του Άγγελου Κωβαίου στο Protagon (6 Μαρτίου 2017) με τον αμίμητο τίτλο «Γιατί δεν αντιδρούν οι Ελληνες; Κι όμως, υπάρχει απάντηση…».

Η απάντηση αυτή, εάν υπάρχει, πάντως δεν ανευρίσκεται πουθενά στο άρθρο[1]. Καλά καλά δεν ανευρίσκεται απάντηση στο ερώτημα σε τι άραγε ανέμενε ο αρθρογράφος να «αντιδράσουν» οι Έλληνες, και πώς. Το πιθανότερο είναι ότι ανέμενε απλώς να ψηφίσουν Μητσοτάκη.

Αυτό βέβαια δεν είναι από μόνο του πρόβλημα. Ο καθένας μπορεί να έχει μια πολιτική προτίμηση. Το πρόβλημα είναι ότι το άρθρο παραθέτει τοποθετήσεις δύο συγκεκριμένων προσώπων στο προαναφερθέν Φόρουμ, παρουσιάζοντάς τες, ούτε λίγο ούτε πολύ, ως ερμηνείες όχι μόνο για την αδράνεια των «Ελλήνων» απέναντι στην κρίση, αλλά και για την ίδια την κρίση. Τη στιγμή που μόνο αυτό δεν είναι.

Μέχρι να φτάσουμε στη στιγμή να διαβάσουμε τι τέλος πάντων είπαν ο Δερτιλής και η Γλύκατζη-Αρβελέρ, έχουμε υποστεί έναν ολόκληρο διαφημιστικό carpet bombing που μας προετοιμάζει για κάποια συγκλονιστική αποκάλυψη: «μία άλλη αναζήτηση είναι φανερό ότι επιχειρείται – τουλάχιστον από κάποιους» … Ποιους κάποιους; μα, «όσους αγωνιούν». Αυτή η «άλλη αναζήτηση» των αγωνιώντων αναδεικνύει «μία άλλη διάσταση της κρίσης», και μάλιστα ρίχνει «φως στην βαθύτερη αιτία της κρίσης».

Ποια είναι αυτή η άλλη διάσταση και η βαθύτερη αιτία;

Είναι ότι «τα ζητήματα δεν είναι μόνο οικονομικά» ή πολιτικά ώστε να «ξεπερνιούνται με συνθήματα και πολιτικές αερολογίες».

Τι είναι τότε;

Είναι πολιτιστικά. Merely cultural.

Οφείλονται στην «διάβρωση του εκπαιδευτικού συστήματος», η οποία κάνει τους Έλληνες «αμαθείς βλάκες», άρα έρμαια της «δημαγωγίας» και της «συνωμοσιολογίας» και δυνάμει «τυράννους της αμάθειας». Ως δείγμα αυτής της αμάθειας αναφέρεται το ΟΧΙ στο δημοψήφισμα του 2015. Ο Έλληνας δεν έχει παιδεία, πώς να το κάνουμε.

Ωστόσο, αυτό το συνονθύλευμα ιεραρχικών κοινοτοπιών, που συνιστούν απλώς παραλλαγές της αριστοκρατικής κριτικής του Πλάτωνα προς τη δημοκρατία και τον εξισωτισμό της, αποτυγχάνει με βάση τα κριτήρια που το ίδιο θέτει στον εαυτό του. Διότι, πράγματι, ποια «βαθύτερη αιτία της κρίσης» αναδεικνύει μια διατύπωση όπως η παρακάτω;

Η σημερινή παγκοσμιοποίηση δημιουργεί ένα αίσθημα ανασφάλειας, το απέραντο κάνει τον άνθρωπο να πέφτει στην αβεβαιότητα και να αναζητά ως λύση την συνωμοσιολογία. Επιτρέπει να καταλάβει αυτό που θέλει να καταλάβει και όχι αυτό που είναι η αλήθεια.

Ακόμη και αν υποτεθεί αληθής, η πρόταση αυτή στην καλύτερη περίπτωση εξηγεί τι φαντάζεται ο «άνθρωπος» ότι προκάλεσε την κρίση, αλλά όχι τι πραγματικά την προκάλεσε.

Αλλά επιπλέον, τη διατύπωση αυτή ακολουθεί αμέσως το απόφθεγμα: «Το λέμε σήμερα post-truth politics».

Εάν όμως έτσι «το λέμε σήμερα», τότε οι θριαμβολογίες του αρθρογράφου καθίστανται εκτός θέματος. Διότι η «post-truth politics» είναι ένας όρος που χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει συγκεκριμένες εξελίξεις στις λεγόμενες προηγμένες βορειοατλαντικές (μετα)δημοκρατίες. Αλλά στις χώρες αυτές, κατά το αφήγημα του ακραίου κέντρου, δεν υπάρχει οκταετής κρίση, ούτε το 1980 ξεκίνησε καμία «30ετής σταδιακή και μεθοδευμένη υποβάθμιση της παιδείας»· ακριβώς αντίθετα, εκεί υποτίθεται ότι ξεκίνησαν οι «μεταρρυθμίσεις» συνεπεία των οποίων βασιλεύει η «αριστεία» και η «αξιολόγηση» των φοιτητών και των πανεπιστημίων, τα δε πτυχία είναι ακριβοπληρωμένα, όχι «δωρεάν» όπως συμβαίνει στην Ελλάδα προς μεγάλο ντέρτι του κ. Δερτιλή. Άρα εκεί ο «άνθρωπος» θα έπρεπε να μπορεί να αποφεύγει τους δημαγωγούς. Ή, αλλιώς, να «διακρίνει το σημαντικό από το ασήμαντο, το ωραίο από το άσχημο, το καλό από το κακό, το δίκαιο από το άδικο».

Αυτή η ενθουσιώδης εξύμνηση της διάκρισης, για την οποία κάποια πράγματα είχε γράψει στον καιρό του ο Μπουρντιέ, γίνεται ανερυθρίαστη νοσταλγία προς την … αυτοκρατορία (!!) και σάλπισμα για μια καταδίωξη του εσωτερικού εχθρού-βαρβάρου, στα λεγόμενα της κας Γλύκατζη:

Αυτή η παρακμή, αποκύημα της οικονομικής κρίσης, δείχνει ότι οι βάρβαροι είναι ντόπιοι, είναι εντός των τειχών.

Η Pax Romana είχε ένα κέντρο, έναν κανόνα, τον ρωμαϊκό νόμο και έναν λόγο ύπαρξης ο οποίος κινείται γύρω από τον αυτοκράτορα, που είναι θεοποιημένος …

Η φράση περί «ντόπιων βαρβάρων» συγκίνησε ιδιαιτέρως ένα σάιτ που αυτοαποκαλείται «liberal», τόσο ώστε την έκανε τίτλο του σχετικού ρεπορτάζ του.

Πράγμα που για ακόμα μια φορά επιβεβαιώνει αυτό που έχω επισημάνει πολλές φορές: τη γελοιότητα και την ανειλικρίνεια των περισσοτέρων από όσους –ψευδεπίγραφα- δηλώνουν φιλελεύθεροι στην Ελλάδα.

Οι άνθρωποι αυτοί, όταν οι «Έλληνες» αντιδρούσαν, τους χλεύαζαν και τους θεωρούσαν αμόρφωτους βλάκες επειδή αντιδρούσαν.

Τώρα που δεν «αντιδρούν» (όπως το εννοούν εκείνοι), όλοι οι καθώς πρέπει «άριστοι» τους θεωρούν αμόρφωτους βλάκες επειδή δεν αντιδρούν.

Τι πρέπει επιτέλους να γίνει για να είναι ευχαριστημένοι; Ας μας δώσουν ένα βιβλιάριο με οδηγίες για να ξέρουμε τι αναμένεται να κάνουμε.

Αλλιώς, βέβαια, μπορούν να διαλύσουν το λαό και να επιλέξουν έναν άλλο στη θέση του: στις αυτοκρατορίες δεν υπάρχουν αδιέξοδα.

[1] «Πώς συνδέονται όλα αυτά με την κρίση;» ερωτά τον εαυτό του σε κάποιο σημείο ο κ. Κωβαίος.

Έλα ντε! Πώς άραγε; Ελπίζουμε σε επόμενο άρθρο να μας πει και την απάντηση.