του Άκη Γαβριηλίδη

 

Η πλέον πρόσφατη από τις κοτσάνες που συστηματικά γράφει ο εν θέματι συγγραφέας/ επιφυλλιδογράφος στη σχετική στήλη του στην Καθημερινή, αφορούσε την διά ρητορικής ερωτήσεως πρόταση να «επιστρέφαμε στην καθαρεύουσα».

Για το πόσο άνευ νοήματος είναι το ερώτημα, και για το πόσες ανακρίβειες και νοητικές ακροβασίες περιέχει η πραγμάτευσή του, έχουν ήδη γράψει αρκετοί (μεταξύ των οποίων και ο Νίκος Σαραντάκος). Δεν θα ασχοληθώ λοιπόν εδώ με αυτό. Ήθελα μόνο να επισημάνω μία παράπλευρη ωφέλεια που επέφερε το σημείωμα αυτό, μάλλον χωρίς να το συνειδητοποιεί και να το επιδιώκει.

Προσπαθώντας να υπερασπιστεί την καθαρεύουσα, ο κ. Τάκης καταπιάνεται σε ένα σημείο με την εις βάρος της κατηγορία ότι αποτελεί τεχνητή γλώσσα. Για να αποσείσει την κατηγορία, ο συνήγορος επιλέγει μία υπερασπιστική τακτική απόρριψης της στεγανής διάκρισης «φυσικών» και «τεχνητών» γλωσσών.

Λέει συγκεκριμένα το άρθρο:

 

Το βασικό επιχείρημα, τότε όπως και τώρα, ήταν ότι η καθαρεύουσα ήταν μια «τεχνητή» γλώσσα που τη χρησιμοποίησαν οι ελίτ για να επιβληθούν στην αγνή ψυχή του λαού. Στη δεκαετία του εβδομήντα η γραμματεία της σύγχρονης γλωσσολογίας δεν είχε ακόμη μεταφρασθεί στη γλώσσα μας και οι αντιλήψεις περί γλώσσας ήταν στο έλεος της πολιτικοποίησης που καταβρόχθιζε σαν Πάκμαν τους νευρώνες του εγκεφάλου. Δεν ξέρω καμία γλώσσα που να είναι εντελώς «φυσιολογική», που γεννήθηκε δηλαδή σαν φυτό στα εύφορα εδάφη της λαϊκής ψυχής. Θεωρώ δε πως μια γλώσσα είναι «τεχνητή» όταν δεν μπορεί να δημιουργήσει λογοτεχνία, με άλλα λόγια, όταν οι εκφραστικές της δυνατότητες περιορίζονται στις ανάγκες της επικοινωνίας, όπως η εσπεράντο για παράδειγμα.

 

Η απόρριψη είναι καθαυτή ορθή: πράγματι, οι γλώσσες δεν φυτρώνουν απ’ το χώμα, είτε «της λαϊκής ψυχής» είτε οποιοδήποτε άλλο.

Μόνο που εγώ ξέρω μία γλώσσα, η οποία εδώ και εικοσιπέντε χρόνια έχει κηρυχθεί «εντελώς τεχνητή» από σύσσωμη την ελληνική γλωσσολογούσα εφημεριδογραφία, αν και όχι την ίδια τη γλωσσολογική κοινότητα –πλην του γνωστού Λακεδαιμονίου. Πρόκειται φυσικά για την («αποκαλούμενη») μακεδονική γλώσσα, την οποία υποτίθεται ότι «επινόησαν» οι «Σκοπιανοί» για να επιβληθούν στην αγνή ψυχή του ελληνισμού και να του κλέψουν την κληρονομιά, τη δόξα, την απόλαυση κ.ο.κ.

Η γλώσσα βέβαια αυτή επί δεκαετίες δεν είχε δημιουργήσει σε κανέναν, γλωσσολόγο ή μη, καμία τέτοια εντύπωση τεχνητότητας, αλλά αναφερόταν με αυτό το όνομα από πλήθος συναδέλφους τού κ. Τάκη (μεταξύ των οποίων και η εθνική μας πεζογράφος-παιδονόμος, λάτρης των βουλγαροκτόνων και πρόγονος του γνωστού Καλαματιανού δημαγωγού που έχτισε την καριέρα του εμπορευόμενος το συγκεκριμένο ζήτημα). Το ότι αυτή η θέση προβλήθηκε, και μάλιστα επιχειρήθηκε να στηριχθεί και «επιστημονικά» με διάφορους απολογητικούς τσαρλατανισμούς, δεν οφειλόταν βέβαια σε κάποια απουσία μεταφράσεων, αλλά απλούστατα στον εθνικισμό που καταβρόχθιζε και καταβροχθίζει σαν Πάκμαν τους νευρώνες του εγκεφάλου.

Εάν όμως απορρίψουμε τη διάκριση των ανθρώπινων γλωσσών σε φυσικές και τεχνητές, φυσικά η απόρριψη αυτή δεν μπορεί να είναι α λα καρτ, αλλά για την ταυτότητα του λόγου θα πρέπει να ισχύει σε κάθε άλλη ανάλογη περίπτωση.

Καλωσορίζουμε λοιπόν τον κ. Τάκη μεταξύ των αρνητών του επίσημου δόγματος του ελληνικού κράτους ότι η μακεδονική γλώσσα είναι «ανύπαρκτη» και «τεχνητή».