του Άκη Γαβριηλίδη

Η φράση «Είμαστε όλοι καθαρίστριες» αποτελεί τον τίτλο σημειώματος του Τάκη Θεοδωρόπουλου που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Καθημερινή τής 30.07.2014 και ειδικότερα στην κατηγορία «ΠΟΛΙΤΙΚΗ» –προφανώς από παρεξήγηση, διότι δεν έχει ιδιαίτερη σχέση με την πολιτική. Το σημείωμα εξηγεί ότι δανείστηκε τον τίτλο από δήλωση που έκανε η Χάρις Αλεξίου στη συναυλία της υπέρ των καθαριστριών του υπουργείου οικονομικών, οι οποίες διεκδικούν την επαναπρόσληψή τους. Πριν καν τελειώσει η πρόταση, ο Θεοδωρόπουλος σπεύδει να εκφράσει την ετεροκανονιστική δυσφορία του για τη «σφαλιάρα» που, κατ’ αυτόν, συνιστά για τη γλώσσα αυτή η queer ασυμφωνία γένους ανάμεσα στο υποκείμενο και το κατηγορούμενο.

Τόσο πριν, όσο και μετά από το σημείο αυτό, σε όλο το υπόλοιπο σημείωμα, ο λεπταίσθητος χειριστής του λόγου δεν κάνει και τίποτε άλλο: γκρινιάζει –όχι, δεν ειρωνεύεται· ούτε καν σαρκάζει. Απλώς γκρινιάζει- για κάθε λεκτική ή άλλη πρακτική η οποία απειλεί να αναταράξει τις έμφυλες και (δηλαδή) τις κοινωνικές ιεραρχίες. Γκρινιάζει για το δικαίωμα της απεργίας, γκρινιάζει για τις συναυλίες, γκρινιάζει για την αλληλεγγύη στη Γάζα, και για ό,τι άλλο βρει στο δρόμο του. Και γκρινιάζοντας αστυνομεύει.

Δεν ξέρω αν υπερβάλλω, αλλά ώρες ώρες έχω την εντύπωση ότι η ιστορία δεν έχει καταγράψει άλλη συγκυρία στην οποία οι οπαδοί της ανισότητας και της τάξης να έβγαιναν τόσο ξετσίπωτα και επιθετικά να χλευάσουν όσες αντιτίθενται σε αυτές. Και μάλιστα ορισμένοι από αυτές να θεωρούν «χιούμορ» τις σχετικές χολερικές αγορεύσεις τους. Ακόμη και η Μαρία Αντουανέττα, η οποία κατά το γνωστό ανέκδοτο αναρωτήθηκε «γιατί δεν τρώνε μπριός [στην ελληνική παραλλαγή, παντεσπάνι]» όσοι δεν έχουν ψωμί, είχε τη δικαιολογία ότι πραγματικά αγνοούσε την κατάσταση στην οποία ζούσε ο λαός «της». Ο Τάκης ποια δικαιολογία έχει για το θράσος του; Σε ένα λόγο ο οποίος μοιάζει να έχει επί τούτου διατυπωθεί έτσι ώστε να προκαλέσει όσο μεγαλύτερη οργή μπορεί σε όσο περισσότερο κόσμο μπορεί, αρχίζει κανείς να αναρωτιέται τι είδους κριτική μπορεί να κάνει που να μην κινδυνεύει να συμβάλει στη σκηνοθεσία του, που να μην παρασύρεται προς τον πάτο από τη ρουφήχτρα αυτής της διεστραμμένης απόλαυσης.

Για το λόγο αυτό, νομίζω ότι ο καταλληλότερος συνειρμός εδώ δεν είναι το ιστορικό ανέκδοτο της γαλλικής επανάστασης, αλλά ένα άλλο ανέκδοτο, χιουμοριστικό αυτή τη φορά, όσο κι αν το χιούμορ του συναγωνίζεται σε σεξισμό το χιούμορ τού κ. Τάκη –ή ίσως ακριβώς γι’ αυτό: εκείνο με την εργαζόμενη του σεξ που αισθάνθηκε ηλίθια όταν έμαθε ότι οι άλλες πληρώνονταν.

Ο κ. Τάκης βέβαια δεν κινδυνεύει να αισθανθεί ποτέ ηλίθιος όπως η πουτάνα του ανεκδότου. Καταρχάς, διότι πιθανότατα αμείβεται για τα πονήματα που παραδίδει στην εφημερίδα τού κ. Αλ Αφούζ. Όχι όμως μόνο γι’ αυτό: επίσης διότι γι’ αυτόν η καλύτερη ανταμοιβή είναι η διεστραμμένη απόλαυση που αποκομίζει από την ίδια τη συγγραφή και τη δημοσίευσή τους, η ίδια η έκλυση της επιθετικότητας –υπό μορφή «αστεϊσμού»- που επιτυγχάνεται με αυτό το bullying. Έκαστος στο είδος του: άλλοι γίνονται μπάτσοι για να εποπτεύουν τα όρια μέσα από επιχειρήσεις-σκούπα, στις οποίες να έχουν το ελεύθερο να δέρνουν όποιον και όσο γουστάρουν –αφού αν κάτι πάει στραβά, πάντα θα βρεθεί κανένας πρόθυμος ναυτοδίκης να θέσει το φάκελο στο αρχείο. Άλλοι επιτυγχάνουν το ίδιο απλώς γράφοντας: εκ-καθαρίζουν με λεκτικές επιχειρήσεις-σκούπα. Άλλωστε, και οι μεν και οι δε αρέσκονται να ειρωνεύονται και να διασύρουν τα θύματά τους, όπως μπορεί να σας διαβεβαιώσει όποια έχει συλληφθεί –ιδίως αν δεν είναι λευκός άντρας.

Ευχαριστώ τον Μιχάλη Παπαδάκη για την ιδέα και την ενθάρρυνση